بازرس خوردگی باشید(جلسه دوم)
در بازرسی خوردگی و حفاظت
ژوئن 20, 2011
– طبقهبندی انواع خوردگی
طبقهبندی انواع خوردگی بر اساس روشهای مختلف میتواند صورت گیرد. بهعنوان مشال خوردگیها را میتوان بسته
به عوامل زیر دستهبندی نمود.
▪ خوردگی در دمای بالا و دمای پایین
|
▪ ترکیب مستقیم (اکسیداسیون) و خوردگی الکتروشیمیایی
|
▪ خوردگی تر یا خوردگی خشک
|
▪ ظاهر و شکل بروز خوردگی
|
در بین این موارد، تقسیمبندی انواع خوردگی از روی شکل ظاهری مرسومتر است و با استفاده از آن میتوان تقسیم
بندی جامعتری از کلیه انواع خوردگی داشت.
۲-۱- طبقهبندی انواع خوردگی براساس ظاهر فلز خورده شده
تشخیص نوع خوردگی براساس شکل ظاهری، در اکثر موارد با استفاده از چشم غیر مسلح مقدور میباشد. گرچه در
برخی موارد استفاده از ذرهبین یا میکروسکوپ نوری با بزرگنمایی کم به این بررسی کمک میکند و حتی در برخی
موارد ضروری است.از این منظر بهطور کلی خوردگی میتواند یکنواخت یا موضعی باشد. از نظر شکل خوردگی، ۸ نوع
منحصر بهفرد خوردگی وجود دارد
که عبارتند از:
۱-خوردگی یکنواخت یا سرتاسری (Uniform )
|
۲-خوردگی گالوانیک یا دوفلزی (Galvanic )
|
۳-خورگی شیاری (Crevice )
|
۴-خوردگی حفرهای (Pitting )
|
۵-خوردگی بین دانهای (Intergranular)
|
۶-جدایش انتخابی (Selective Leaching)
|
۷-خوردگی سایشی (Erosion-Corrosion)
|
۸-خوردگی توأم با تنش (Stress Corrosion)
|
۲-۱-۱- خوردگی یکنواخت
معمولترین و متداولترین نوع خوردگی است. معمولاً با یک واکنش شیمیایی یا الکتروشیمیایی بهطور یکنواخت در
سرتاسر سطح در تماس با محیط خورنده مشخص میشود. فلز دچار کاهش ضخامت شده و با ادامه خوردگی آنقدر
نازک میشود که از بین میرود.
مثال این مورد، یک قطعه فولادی یا روی در داخل محلول رقیق اسیدسولفوریک است که با تمام قسمتهای سطح آن با
سرعت یکسانی خورده میشود. این خوردگی از نظر حجم و تناژ بالاترین مقدار خوردگیها را دارد، ولی از نظر فنی از
سایر انواع خوردگی حساسیت کمتری دارد. دلیل آن، امکان تخمین نسبتاً دقیق عمر تجهیزاتی است که در معرض این
نوع خوردگی قرار میگیرند.
آزمایش اندازهگیری سرعت این نوع خوردگی نیز بهسادگی با قرار دادن یک قطعه فلزی در داخل محلول خورنده مورد
نظر امکانپذیر است. با خارجکردن نمونه از داخل محلول خورنده، محاسبه کاهش وزن آن و تبدیل کاهش وزن به
کاهش ضخامت، میتوان سرعت
خوردگی قطعه در محیط مورد نظر را محاسبه نمود.
|
|
شکل۳- نمایش شماتیک و یک تصویر واقعی از خوردگی یکنواخت
|
روش متوقف کردن یا کاهش مقدار این نوع خوردگی از طریق:
۱-انتخاب مواد و پوشش صحیح
۲-استفاده از ممانعت کنندهها
۳-حفاظت کاتدی
میباشد. البته این روشها برای کنترل سایر انواع خوردگی نیز بهکار میروند.
۲-۱-۲- خوردگی گالوانیک
هنگامی که دو فلز غیر همجنس و در تماس الکتریکی با یکدیگر در معرض یک محلول هادی جریان (الکترولیت) یا
خورنده قرار گیرند، اختلاف پتانسیل بین آن دو باعث برقراری جریان الکترون بین دو فلز میشود. فلز فعالتر آند
شده و خورده میشود و فلز نجیبتر کاتد شده و یا اصلاً خورده نمیشود یا مقدار خوردگی آن بسیار ناچیز خواهد بود.
نیروی محرکه برقراری جریان و در نتیجه خوردگی، اختلاف پتانسیل بین دو فلز است. این اختلاف پتانسیل ناشی از
اختلاف پتانسیل الکترودی استاندارد دوفلز میباشد. در این مورد، در حقیقت بین دو فلز یک سل الکتروشیمیایی
تشکیل میشود که عامل اصلی خوردگی میباشد. همانطورکه در بخش —– توضیح داده شد، شرط تشکیل سل و
بروز خوردگی وجود آند، کاتد، الکترولیت و اتصال الکتریکی میباشد. اگر اتصال الکتریکی قطع شود، آهنگ خوردگی
کاهش مییابد. ولی با توجه به قرار گرفتن دو فلز در داخل الکترولیت، اتصالات موضعی و اتصال از طریق الکترولیت بین
آنها وجود دارد و خوردگی بهکلی متوقف نمیشود.
با پیشرفت خوردگی، محصولات حاصل از خوردگی یا واکنشهای دیگر ممکن است روی سطح آند یا کاتد یا هر دو
تجمع کرده و سرعت خوردگی کاهش یابد. این پدیده را پلاریزاسیون مینامند.
مهمترین عوامل مؤثر بر این نوع خوردگی بهصورت زیر است:
۱-نیروی محرکه الکتروموتوری(EMF) و سری گالوانیکی
|
۲-اثرات محیط
|
۳-اثر فاصله دو الکترود
|
۴-اثر سطح آند به کاتد
|
افزایش نیروی محرکه الکتروموتوری، افزایش هدایت الکتریکی الکترولیت، کاهش فاصله دو الکترود و کاهش نسبت
سطح آند به کاتد منجر به تشدید خوردگی آند میگردند.
|
شکل۴- نمایش شماتیک خوردگی گالوانیک
|
نویسنده:مهندس محمدرضا رضایی-سردبیربخش بازرسی خوردگی سایت WWW.MIGMAG.IR
شما کاربر گرامی ادامه آموزش آشنایی با مبانی خوردگی را در روزهای آینده میتوانید از سایت WWW.MIGMAG.IR دنبال کنید.
2011-06-20